In gesprek met onze partners

Elektro retailer gaat voor reparatie

Fnac Vanden Borre zet sinds haar ontstaan in op reparatie. Een herstelabonnement en een duurzaamheidsbarometer moeten de wegwerpeconomie in de sector van elektro tegengaan.

De blauwe inzamelbakken van Recupel zijn al jaren een vertrouwd gezicht aan de ingang van elk Fnac- of Vanden Borre-filiaal. “We werken nauw samen met Recupel voor de inzameling van afgedankte elektro”, zegt Stéphane Pauwels, COO van Fnac Vanden Borre. “Iedereen kan met zijn kleine toestellen bij ons terecht. Leveren we een nieuw apparaat bij een klant, dan stellen we voor om het oude toestel mee te nemen. Ook als dat niet gekocht is in een van onze winkels.”

De winkels centraliseren alle ingezamelde apparaten en dragen die daarna over aan Recupel. “Maar niet voordat organisaties als De Kringwinkel in Vlaanderen en de ‘Petit Riens’ in Franstalig België de kans hebben gekregen om toestellen die nog functioneren  ̶  of met een kleine herstelling opgeknapt kunnen worden  ̶   eruit te pikken. Zij verkopen die dan door aan een lage prijs. Dat partnerschap met de sociale economie bestaat al lang en we hechten er veel belang aan. We helpen trouwens om technici te vormen. Soms stromen die ook door naar onze hersteldiensten.”

Uitzonderlijk jaar

2021 was voor Fnac Vanden Borre een uitzonderlijk jaar wat de inzameling van elektroapparaten betreft. “Er werden 15% meer televisietoestellen en kleine huishoudelijke apparaten afgeleverd”, zegt Pauwels. “De verklaring daarvoor ligt voor de hand: door de lockdowns waren onze filialen twee jaar geleden vaak gesloten. Omdat het gaat om kleine toestellen konden mensen die eenvoudig tijdelijk ergens stockeren tot de winkels weer opengingen.”

Repareren in plaats van vervangen

Fnac Vanden Borre neemt sinds enkele jaren ook vernieuwende initiatieven om te verhinderen dat consumenten een defect elektroapparaat simpelweg vervangen door een nieuw exemplaar. Pauwels: “In de eerste plaats door een herstelabonnement aan te bieden: voor een maandelijks bedrag komen we groot elektro en/of televisietoestellen repareren, ook al zijn die niet bij ons gekocht. Daarnaast zetten we in op het informeren van onze klanten over het gebruik van hun toestel. Uit ervaring weten we dat veel ‘defecte’ apparaten in feite nog prima werken, maar gewoon verkeerd gebruikt worden.”

“Een initiatief dat daarmee samenhangt is onze duurzaamheidsbarometer. Dat is een soort ranking waarmee we onze leveranciers benchmarken ten opzichte van elkaar. We houden daarvoor statistieken bij over het aantal pannes per merk, over hoelang een leverancier reserveonderdelen blijft aanbieden en binnenkort ook over de gemiddelde prijs van die onderdelen. Zo dagen we hen uit om producten te maken die lang meegaan, en eenvoudig en goedkoop hersteld kunnen worden.”

De barometer bestaat nu twee jaar en werpt al zijn vruchten af. “We merken dat er leveranciers zijn die de periode waarin ze reserveonderdelen aanbieden met drie jaar verlengd hebben. In totaal zijn reserveonderdelen dan 15 jaar beschikbaar. Dat is een goede zaak voor de planeet en voor onze klanten die de levensduur van hun toestel willen verhogen.”

Electro SOFIE: een nieuwe bestemming voor afgedankte elektro

Inzamelpunt, hersteldienst, sociale onderneming: Electro SOFIE is het allemaal. Deze Luikse speler geeft huishoudelijke apparaten een tweede leven en stelt zo tientallen mensen tewerk. Electro SOFIE is al 17 jaar een partner van Recupel.

Michel Simon, directeur-generaal van Electro SOFIE: “Als partner van Recupel zamelen we afgedankte elektrische en elektronische apparatuur in. Dat doen we zowel bij recyclageparken als bij detailhandelaars in de provincie Luik. In ons atelier sorteren we alle toestellen die we binnenkrijgen. Goedkope merken, verroeste toestellen of te sterk beschadigde apparaten vertrekken naar Recupel, dat het laat recycleren door zijn partners. Recente toestellen en apparaten van kwaliteitsmerken die gerepareerd kunnen worden of nog goed bruikbare onderdelen bevatten, gaan door de handen van onze technici. Aan die toestellen geven we een tweede leven.”

Hoogwaardige secundaire grondstoffen

Naast de revalorisatie en reparatie van kleine en grote elektro bouwde Electro SOFIE nog een andere activiteit uit. Als onderaannemer van Recydel uit Wandre saneert het kleine elektrotoestellen en ontmantelt het koelkasten. Simon: “In opdracht van Recupel recycleert Recydel afgedankte elektrische en elektronische apparatuur tot hoogwaardige secundaire grondstoffen. Zo dragen we ons steentje bij aan de opwaardering van afvalstromen.”

“Alle elektro die we een nieuwe bestemming bieden, betekent een directe tewerkstelling voor zo’n vijftig mensen.”

Michel Simon, directeur-generaal van Electro SOFIE

Drie keer duurzaam

De samenwerking met Recupel is onmisbaar om het sociale doel van Electro SOFIE mogelijk te maken. Simon: “SOFIE is een coöperatieve organisatie die duurzaam en kwalitatief werk wil creëren voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Alle elektro die we een nieuwe bestemming bieden, betekent een directe tewerkstelling voor zo’n vijftig geëngageerde mensen. We zijn dus een echte duurzame onderneming, niet alleen omdat we afvalstromen zo goed mogelijk opwaarderen en economische meerwaarde creëren, maar ook omdat we een sociaal doel dienen.”

“Er is een grote mentaliteitswijziging nodig om de circulaire economie waar te maken”

Hoelang werken jullie al samen met Recupel?

Paul Stessens (directeur De Kringwinkel Hageland): “Wij zijn partners van het eerste uur. Eigenlijk zelfs al van voor het eerste uur: we zijn begonnen in 1997, als eerste herstelwerkplaats voor elektro in Vlaanderen. We zochten toen een manier om afgedankte toestellen efficiënt af te voeren, maar die bestond nog niet. De toestellen gingen gewoon bij het oud ijzer. Vanaf 2002 kon het via Recupel. Die samenwerking is altijd goed verlopen, heel professioneel en met heldere afspraken.”

Hoe verliep de samenwerking met Recupel in 2021?

Eric Boogerman (teamleider De Kringwinkel Hageland): “Een belangrijke verandering voor ons was de overstap naar BD myShopi, de nieuwe logistieke partner voor de fijnmazige inzameling bij kleinhandelaars. We hebben dat soort inzameling vroeger enkele jaren zelf gedaan. We kunnen zelf heel vroeg in het proces een selectie maken van toestellen die nog bruikbaar of herstelbaar zijn. Dat is belangrijk, want hoe langer toestellen onderweg zijn, hoe vaker ze op- en afgeladen worden en hoe kleiner de kans dat ze herbruikbaar zijn. Het vraagt ook enige specialisatie én aandacht bij de logistieke partner. Als je witgoed gewoon in drie lagen boven elkaar in een vrachtwagen stapelt, valt er nog weinig te herstellen.”

Stessens: “In het begin was dat ook voor BD myShopi aanpassen, maar er is bijgestuurd waar nodig. Nu loopt die samenwerking heel vlot. Voor ons is het een goede zaak dat er steeds meer aandacht komt voor hergebruik. We doen bijvoorbeeld ook een proefproject op het recyclagepark in Tienen om die selectie op hergebruik zo vroeg mogelijk te doen. Dat zou ook heel interessant zijn bij grote elektrowinkels. Het groot witgoed komt vaak daar terecht: zij nemen bijvoorbeeld het oude toestel mee van bij de klanten als ze het nieuwe gaan leveren.”

Jullie hadden in 2021 samen met Recupel en KU Leuven ook een project lopen rond hergebruik.

Boogerman: “De Faculteit Ingenieurswetenschappen van KU Leuven ontwikkelde een app die op basis van de foto van een wasmachine automatisch het precieze model herkende. Daarvoor moest je de software trainen door die een groot aantal foto’s te laten beoordelen en te corrigeren waar nodig. Dat was de rol van onze hersteldienst, die allerlei modellen over de vloer krijgt. Daarnaast konden onze herstellers ook aantekeningen maken over welk soort defect ze aantroffen en hoe ze het repareerden. Als eenzelfde model dan nog eens werd binnengebracht, zagen ze in de app wat de meest courante defecten zijn en hoe je die kan verhelpen. En als een toestel niet meer bruikbaar is, toont de databank welke onderdelen interessant zijn om te recupereren als reservestukken.”

Stessens: “Dit was een tijdelijk project, maar Recupel heeft wel al de opdracht gegeven om een vervolgproject op te starten. Daar zijn we heel blij mee want met de software besparen we veel tijd. We houden namelijk alle gegevens bij van elk apparaat dat we herstellen. De software vult op basis van een foto onder meer het merk, model, type motor en de meest voorkomende defecten in, wat een enorme tijdswinst oplevert. De belangrijkste reden dat veel apparaten nu niet hersteld worden, is dat dat te duur en te arbeidsintensief is. Daar kan dit soort automatisatie dus zeker een rol in spelen. Het hoort bij de grote mentaliteitswijziging die nodig is om de circulaire economie waar te maken, want ons huidige systeem is nu absoluut niet gericht op herstel en hergebruik. Daarom willen we zeker blijven inzetten op de samenwerking met Recupel. We gaan de toekomst niet in ons eentje of op één dag uitvinden. Het zal via de weg van de geleidelijkheid én samenwerking met anderen zijn, maar de richting is wel duidelijk.”