De toekomst is #samencirculair
In coronatijd, toen mensen vaak thuis zaten, werden heel wat elektrotoestellen vervangen en oude apparaten opgeruimd. Met recordinzamelcijfers als gevolg. Dat effect viel weg in 2022, toen oorlog en inflatie voor meer onzekerheid zorgden. De maatschappelijke uitdagingen veranderen in een stevig tempo en dus verandert Recupel mee, zeggen CEO Eric Dewaet en voorzitter Bruno Vermoesen. Dat vertaalt zich in een nieuwe missie, visie en structuur.
Eric Dewaet: “Twee jaar geleden hebben we een stakeholderbevraging georganiseerd om de missie en visie van Recupel scherp te stellen. Het afgelopen jaar hebben we die ideeën verder uitgewerkt en afgetoetst binnen ons bestuursorgaan. Het resultaat is een bredere missie en visie. Samen met onze partners en consumenten bouwen we aan een duurzame en circulaire samenleving. We willen het verbruik van grondstoffen en energie doen afnemen. Dat blijven we doen door elektrotoestellen en lampen in te zamelen en te verwerken. Maar nu zeggen we ook expliciet hoe: door herstel, hergebruik en hoogwaardige recyclage.”
Bruno Vermoesen: “En dat is geen abstracte oefening. Onze nieuwe missie en visie reflecteren de evolutie in onze werking en zien zich vertaald in nieuwe, concrete initiatieven. Bijvoorbeeld in onze laatste overeenkomst met de retailsector: daarin zetten we heel duidelijk in op hergebruik, onder meer door bewarend inzamelen te stimuleren (voorkomen dat toestellen schade oplopen bij het inzamelen, red.). We hebben ook een extra medewerker aangenomen die zich toelegt op de samenwerking met de hergebruiksector.”
“Daarnaast is zo’n expliciete strategische leidraad goed om te voorkomen dat je alleen maar naar de cijfers kijkt. Cijfers rapporteren en doelen stellen is zeker belangrijk, maar voor Recupel is het wel eens paradoxaal. We streven bijvoorbeeld naar de Europese doelstelling om 65% van de elektrische en elektronische apparaten die de afgelopen drie jaar op de markt kwamen, in te zamelen. Maar hoe meer we richting een circulaire economie gaan, hoe langer de levensduur van die apparaten wordt. En die ligt voor veel apparaten vandaag al ver boven de drie jaar! Kort door de bocht: hoe circulairder onze economie, hoe slechter onze cijfers.”
Bruno Vermoesen: “Onze nieuwe missie en visie reflecteren de evolutie in onze werking.”
Over cijfers gesproken: hoe was 2022?
Dewaet: “Na twee recordjaren hadden we in 2022 een terugval van 7%. Dat is verklaarbaar. Tijdens corona zaten mensen vaak thuis en ruimden ze op. Ze konden niet op reis en hadden wat extra budget ter beschikking voor renovaties of om oude toestellen te vervangen. Na de pandemie viel dat effect weg, brak in 2022 een oorlog uit en was er bovendien (economische) onzekerheid. Mensen hielden dus de vinger op de knip en vervingen hun oude toestellen minder snel.”
“Om de twee à drie jaar houden we een bevraging bij een representatief deel van de bevolking. Uit de bevraging van 2022 bleek dat er ongeveer 49 miljoen ongebruikte apparaten in kasten en schuiven liggen. De voornaamste reden is: ‘voor het geval dat’. Spijtig, want er zijn mensen die zo’n ongebruikt apparaat zouden kunnen gebruiken. Zeker nu voor velen het budget wat krapper is. We zien wel dat de inzameling van koelkasten blijft stijgen. Dat is belangrijk, omdat die bijzonder milieubelastend zijn als ze niet goed verwerkt worden. Maar het geeft ook aan dat de betrokkenheid van de mensen eigenlijk niet veranderd is.”
Eric Dewaet: “49 miljoen apparaten liggen ongebruikt in kasten en schuiven. Spijtig, want er zijn mensen die zo’n apparaat zouden kunnen gebruiken.”
Vermoesen: “We blijven dus nieuwe manieren zoeken om mensen aan te moedigen, samen met onze partners. Ik denk aan het Retour-project – een samenwerking met bpost – om klein oud elektro mee te geven met de postbode als die een pakje levert. Of Pick-up, waarmee bedrijven, scholen en andere organisaties kleine volumes oude huishoudelijke apparaten kunnen laten ophalen.”
Dewaet: “Soms zit het in kleine aanpassingen. Zoals een apart rek in recyclageparken voor apparaten die nog werken. Dat is een vorm van nudging. Een rek waarin je toestellen zorgvuldig neerzet, in plaats van ze op te stapelen in een boxpallet, waardoor ze misschien beschadigd raken: dat doet nadenken over wat er nog mogelijk is met een toestel. Zulke initiatieven staan of vallen met de medewerking van partners zoals de parkwachters, de retailers, de kringloopwinkels … Ik ben heel blij dat zij ook hun schouders zetten onder die evolutie naar meer herstel en hergebruik. Dat zagen we vorig jaar in een mooie stijging van het hergebruikcijfer.”
Samenwerking als succesrecept?
Vermoesen: “Samenwerking én inspraak. Om dat te versterken, komt er dit jaar (2023) een nieuwe structuur. We evolueren van acht vzw’s – de zeven sectoren plus Recupel zelf – naar één vzw. We werken niet meer opgedeeld in sectoren, maar in zes divisies die de belangen van verschillende productcategorieën behartigen: witgoed, ICT, temperatuuruitwisseling, gereedschap, bouw, en medisch en labo. Tegelijk gaan we van 16 bestuurders naar 12.”
“Het voornaamste doel van de nieuwe structuur is om de markt meer inspraak te geven en expertise binnen te halen. Er is ruimte voor federaties, vertegenwoordigers en zelfs een externe bestuurder, zoals een academicus. De sterkte van Recupel is altijd geweest dat we actie ondernemen, maar niet in het wilde weg. We gaan doordacht te werk, gedragen door onze achterban en met een goede band tussen het uitvoerend team en het bestuursorgaan. Daardoor behoren we tot de top in Europa, en ik heb er het volste vertrouwen in dat we daar volgend jaar nog steeds staan. Afspraak in ons volgende jaarverslag.”
Onze nieuwe visie
Samen met consumenten en partners bouwt Recupel aan een duurzame en circulaire samenleving door elektrotoestellen en lampen in te zamelen om ze een nieuw leven te geven.
Onze nieuwe missie
Recupel zorgt in opdracht van de producenten voor de inzameling en verwerking van gebruikte elektrotoestellen en lampen. Samen met een breed netwerk van partners stimuleren we herstel en hergebruik en organiseren we kwalitatief hoogstaande recyclage. Zo verlagen we samen ons verbruik van grondstoffen en energie.