“Recupel trekt Europees aan de kar”
Intussen bestaat er een Europese standaard voor de inzameling en verwerking van e-waste. Hoe hebben jullie daartoe bijgedragen?
In 2012 hebben we op eigen houtje een Europese standaard ontwikkeld die de naam WEEELABEX kreeg. Dat staat voor WEEE LABoratory of EXcellence. In die standaard beschrijven we hoe het afval ingezameld, opgeslagen, getransporteerd, geprepareerd en verwerkt moet worden. Ondertussen zijn de principes van WEEELABEX in een officiële Europese standaard gegoten, die vervolgens erkend werd in EU-wetgeving.
Wie werkt met bedrijven die het WEEELABEX-label hebben gekregen, kan er dus van op aan dat ze de Europese regels voor afgedankte elektrotoestellen respecteren. Alle verwerkers die met Recupel samenwerken, hebben trouwens zo’n label op zak.
LEES VERDER MINDER Tegen 2019 moesten alle EU-lidstaten een inzamelingspercentage halen van minimum 65% van het gemiddelde gewicht van wat er in de laatste drie jaar op de markt werd gebracht of 85% van wat er wordt afgedankt. Hoe komt het dat bijna geen enkele lidstaat erin slaagt de inzameldoelstellingen te halen?
Estland heeft inderdaad als enige EU-lidstaat de doelstelling van 65% gehaald. Een van de verklaringen is dat Recupel en zijn evenknieën in het buitenland geen vat hebben op wat er gebeurt met een groot deel van afgedankte elektronica. Onze laptops, lampen, gsm’s en elektrische tandenborstels belanden nog te vaak bij het restafval.
Bovendien zijn er kapers op de kust. Wasmachines en koelkasten gaan naar de schroothandelaar of worden illegaal uitgevoerd naar het buitenland. Soms verdwijnt e-waste zelfs helemaal van de radar. Om die internationale lekstromen aan te pakken, werken we nauw samen met de Verenigde Naties. Later dit jaar maken we de resultaten van die denkoefening bekend.
Recupel wordt vaak genoemd als een pionier op het vlak van rapportage. Waarom?
Recupel kwam met het idee de recyclagepercentages op te splitsen per categorie: plastics, ferrometalen, non-ferrometalen enzovoort. Die gedetailleerde rapportage maakt een grondigere analyse en een betere interpretatie mogelijk. Zo is in een oogopslag duidelijk welke stromen gemakkelijker te recycleren zijn dan andere.
WAT IS EN DOET HET
WEEE FORUM?
De afkorting WEEE staat voor waste electrical and electronic equipment, wat wij in het Nederlands afgedankte elektrische en elektronische apparaten noemen. Het WEEE Forum, opgericht in 2002, brengt veertig organisaties die verantwoordelijk zijn voor de inzameling van e-waste van binnen en buiten Europa samen. De experts van de organisatie ontwikkelen internationale standaarden, brengen goede praktijken onder de aandacht en faciliteren de uitwisseling.
“Alle apparaten die we ophalen,
worden in België gerecycleerd”
Wist u dat er ook privébedrijven bestaan die afgedankte elektronica ophalen en verwerken? Een van onze partners is Out of Use uit Beringen. Het bedrijf haalt oud ICT-materiaal op bij bedrijven en zorgt voor de optimale verwerking. De inzamel- en recyclagecijfers maakt het over aan Recupel.
Hoe weten jullie dat de e-waste op een duurzame manier wordt verwerkt?
In het kader van onze duurzaamheidsdoelstellingen werken we alleen met verwerkers die een WEEELABEX-erkenning op zak hebben. Dat wil zeggen dat ze voldoen aan de strenge Europese normen voor de recyclage van e-waste en dat ze rapporteren, conform de eisen van Recupel. Die erkenning biedt ons en Recupel de zekerheid dat het gerecycleerde materiaal weer in de kringloop belandt. In 2018 sleepten we trouwens zelf als eerste Belgische B2B-organisatie het label in de wacht. Via de WEEELABEX-organisatie, waar Recupel via het WEEE Forum deel van uitmaakt, kunnen we ons ook benchmarken met de best practices in onze sector, en dat houdt ons scherp.
Daarnaast hebben we ook het Recupel-charter ondertekend, waarmee we ons engageren om de e-waste in te zamelen en te verwerken volgens de wetgeving. We worden geregeld geaudit door Recupel, wat potentiële klanten een extra garantie biedt dat we de regels respecteren.
Hoe houden jullie jullie CO2-uitstoot beperkt?
Het milieu komt bij ons op de eerste plaats. Daarom werken we bij voorkeur met Belgische recycleerders. Het heeft geen zin om de apparaten eerst te verschepen naar lageloonlanden en tegelijk opnieuw primaire grondstoffen te importeren. Dat zorgt juist voor een hogere CO2-uitstoot.
We geven onze klanten bovendien de kans om zelf hun steentje bij te dragen aan het klimaat. Zij kunnen de vergoeding die ze voor hun apparaten ontvangen afstaan aan Natuurpunt. Die kopen daarmee een aantal vierkante meter grond aan waarop ze een boom planten. Het idee slaat aan. We hopen dit jaar de kaap van 1 hectare bos te ronden.
Out of Use gelooft sterk in maatschappelijk duurzaam ondernemen. Hoe vertaalt zich dat in jullie bedrijfsvoering?
We hebben oog voor die groepen in onze samenleving die het moeilijk hebben. Zo is het merendeel van ons personeel langdurig werkloos geweest of 55-plusser. Net als Recupel werken we met maatwerkbedrijven die voor ons eenvoudige taken uitvoeren zoals cd’s uit hoesjes nemen. Voor grotere opdrachten werken we ook samen met de gevangenis van Leuven. De gedetineerden kunnen zo geld verdienen en raken sneller opnieuw gere-integreerd. Ten slotte werken we aan oplossingen om de digitale kloof te dichten. Kansarme gezinnen kunnen terecht in onze vzw Brussel. Circular in Tour&Taxi om voor een prikje een tweehandstoestel te kopen.
“Refurbished ICT is voor Afrikanen de opstap
naar een betere situatie”
Wat in 2003 begon als het afstudeerproject van Olivier Vanden Eynde is uitgegroeid tot een organisatie die actief is in meer dan vijftig landen. Close the Gap wil de digitale kloof in binnen- en buitenland dichten en een duurzame oplossing vinden voor de e-waste in derdewereldlanden. Het model van Recupel vormt daarbij een bron van inspiratie. Met deze samenwerking sleepten Recupel en Close the Gap in het verleden al de Sustainable Partnership Award in de wacht.
Hoe werkt Close the Gap precies?
We zamelen afgedankte laptops en gsm’s in bij bedrijven en organisaties in België en Nederland. De apparaten worden hersteld en verscheept naar Afrika, Zuid-Amerika … Daar ondersteunen we dan scholen of openbare centra. Om ook de inwoners van erg afgelegen gebieden te bereiken, hebben we Digitrucks gebouwd. Dat zijn klaslokalen op wielen waar onder andere ICT-workshops gehouden worden.
Maar het is niet louter een liefdadigheidsproject, het gaat eerder om empowerment. We willen kwetsbare groepen toegang geven tot de juiste informatie. Dankzij het internet vernemen ze hoe ze zich op een correcte manier kunnen beschermen tegen ziektes of leren ze over begrippen als democratie. Of ze kunnen via de hulp van het internet een eigen bedrijfje opstarten. ICT is voor veel Afrikanen de opstap om hun situatie verbeteren.
Wat gebeurt er met de Afrikaanse e-waste? Waar wordt die verwerkt?
We kiezen voor de ‘best of both worlds’-approach. De apparaten worden in Afrika zelf helemaal uit elkaar gehaald. Dat gebeurt handmatig: een zeer efficiënte manier om enerzijds de materialen te recupereren die hergebruikt kunnen worden en anderzijds de componenten die gerecycleerd kunnen worden. Die laatste gaan naar lokale recyclagefabrieken. Zo hebben we onlangs een nieuwe recyclagefabriek geopend in Kenia.
De complexe en schadelijke fracties sturen we terug naar België. Hier worden ze met de beste beschikbare technieken verwerkt door topbedrijven die daar veel ervaring mee hebben. Recupel helpt ons trouwens nog steeds om de kleinere stromen, die uit Afrika komen, te laten recycleren door de recycleerbedrijven waar ze mee samenwerken.
Wat betreft het managen van e-waste behoort België tot de wereldtop. Maar is de problematiek van de digitale kloof ook onder controle?
Ook in België hebben veel kansarme gezinnen geen toegang tot het internet en ICT. De coronacrisis heeft dat probleem extra onder de aandacht gebracht. En ik vrees dat na de coronacrisis een economische crisis zal volgen die de kloof tussen arm en rijk nog zal verdiepen. Daarom bouwen we onze vzw DigitalForYouth – opgericht in 2019 door Close the Gap vzw en DNS.be vzw – verder uit. We proberen om zoveel mogelijk refurbished ICT-materiaal ter beschikking te stellen aan kwetsbare jongeren. In april 2020 zamelden we 15.000 laptops in voor kansarme kinderen in het secundair onderwijs in heel België. Zo kunnen ook zij vanop afstand les volgen.